کشف تازه: مورچه‌ها قایق نجات می‌سازند

این‌که دنیای مورچه‌ها دنیایی شگفت‌انگیز است موضوع تازه‌ای نیست اما دانشمندان، شگفتی دیگری از زندگی و رفتار این جانداران را کشف کرده‌اند: گونه‌ای از مورچه‌ها قادرند در صورت خطر غرق شدن، به صورت گروهی، یک قایق نجات بسازند.

گونه‌ای از مورچه‌ها به نام «مورچه آتشی سرخ» با نام علمی Solenopsis invicta، که بومی آمریکای جنوبی است، با احساس خطر بر روی آب، دست به دست هم داده و از گروه خود، قایقی درست می‌کنند که می‌تواند وزن‌های سنگینی را حمل کند.

آن‌ها قادرند آرایش صفوف خود به صورت قایق نجات را هفته‌ها ادامه دهند به این امید که طی این مدت دوباره به ساحل نجات برسند.

مورچه‌های آتشی سرخ، برای این کار، پاها و آرواره‌های یکدیگر را محکم نگه می‌دارند و هوایی که بر سطح زبر اسکلت بیرونی بدنشان ذخیره شده، باعث می‌شود تا بر اساس یک قانون فیزیکی به نام «قانون کاسی-بَکستِر» خیس نشوند. با استفاده از این قانون، حتی مورچه‌هایی که در کف قایق جا می‌گیرند هم خیس نمی‌شوند.

بر اساس این قانون، هر اندازه که سطحی زبرتر باشد، آب، سخت‌تر به سطوح آن برخورد می‌کند و حباب‌هایی از هوا در لابلای این زبری‌ها باقی می‌ماند. پرهای اردک نیز به خاطر پستی‌بلندی‌های ریزش، از همین طریق همیشه خشک باقی می‌ماند.

«نِیتان مْلات»، مهندس مکانیک در مؤسسه فناوری جورجیای آمریکا که سرگروه تیم کشف‌کننده این رفتار مورچه‌ها است می‌گوید که بر اثر فشار جمع، حباب‌های هوای پیرامون هر مورچه به مورچه کناری فشرده می‌شود و از این طریق همه مجموعه آب‌بندی می‌شود.

این تیم از پژوهشگران، گزارش آزمایش خود را این هفته در نشریه «گزارش‌های آکادمی‌های ملی» (Proceedings of the National Academies) منتشر کردند.

آن‌ها در آزمایش‌های خود، گروه‌هایی ۵۰۰ تایی تا ۸ هزار تایی از مورچه‌ها را به روی آب ریختند و هر بار آب را به آرامی هم زدند. پس از گذشت زمان کمی، هر گروه به طور خودجوش، دایره‌هایی قایق‌مانند را تشکیل داد.

به گفته «نیتان ملات» از این کشف می‌توان در دنیای روباتیک استفاده‌هایی کرد. با برنامه‌ریزی برای صدها یا هزارها ربات کوچک که هر کدام قانون مشابه و ساده‌ای از فیزیکی را دنبال کنند می‌توان کاری کرد که این ربات‌ها دست در دست هم، به اهداف بزرگ‌تری برسند.

هم‌چنین از شیوه استفاده مورچه‌های آتشی سرخ از خاصیت حباب‌های بدنشان می‌شود در ساخت پارچه‌ها و اجسام عایق کاملاً آب‌بند نیز استفاده کرد.

منبع: رادیو فردا