ترجمه مقاله ای با نام 1.2 Historical evolution of the Iranian pl

جغرافیای توزیع مارمولک های فلات ایران و آسیای مرکزی

اشکال مختلف صفحات تکتونیکی شکل گرفته در حال حاضر الگویی است از صفحات ایران و آسیای مرکزی که از گوندوانا مشتق شده و در حال حاضر توسط کوهستانها جدا شده اند. که نتیجه ی آن ایجاد شبه جزیره هندوستان است. (macey et.1998 ) ( شکل 8 و 9 ).
منطقه حال حاضر در شکل 9 توزیع اصلی جنس ارمیاس است که به نظر دست نخورده می باشد . فرم تاریخی از فون های جانوری ( همانطور که در شکل مشاهده می کنید) بوسیله چند سیستم کوهزایی از هم تفکیک شده اند .( i. e. Zagros, Elburz, Kopet-Dagh, Hindu Kush, Caucasus ) و ورقه های زمین شناختی ( i.e. Pamir, Tien-Shan, Tibet ) سبب جدا شدن بسیاری از فون های جانوری آن مناطق شده که یکی از تاکسون های برجسته آن جنس ارمیاس است. فلات ایران شامل مجموعه ای از رشته کوههای بسته ای از سلسله حوزه های داخلی است که ارتفاعات آن از 300 تا 1500 متر متغییر بوده که بصورت قلل بلند و نوک تیز از شمال تا جنوب گسترده شده است . لایه پایینی فلات از بین النهرین در غرب شروع و تا شرق در شمال شرقی در آنسوی ایران امتداد یافته است.که در شکل بصورت پهن پیوسته و متوالی نمایان است: در شرق این رشته کوهها به کوههای افغانستان و بلوچستان پاکستان پیوند خورده است و در شمال شرق آن به کوههای مرتفع آذربایجان و شرق آسیای صغیر می پیوندد. تعدادی از نویسندگان از این سرزمین های بلند همچون فلات ایران با وجود اینکه از لحاظ استراتژیک کل منطقه افغانستان و قسمت اعظم پاکستان را در بر گرفته قلمفرسایی کرده انداما کاربردی ترین منطقه در ایران قرار گرفته است.
محققین ایران را بصورت یک جامی فرض کرده اند که یک دیوار بلند خارجی آن را احاطه کرده که این حصار در قسمت پایینی نازک و در بالا بصورتی قطور و بلند توسط گروه های مختلف از رشته کوه ها مخصوصا در غرب و شمال احاطه کرده است. این دیواره در جنوب و شرق کم پهنا و بیشتر توسط زمینهای پست قطع شده و در نتیجه تشکیل حوزه های کوچک با آب و هوای و جغرافیای زیستی مختلفی داده است و در شرق اگرچه دارای آب و هوای خشکی است بوسیله شن و ماسه و خرده صخره ها مشخص شده است از این روست که می توان گفته محققین را راجع به فلات تایید و حمایت کرد( Fisher 1968 ). 
جالب است بدانیم که بسیاری از این مناطق که زیستگاه مارمولکهای ایران است توسط اندرسون ( 1999 ) شناسایی و گزارش شده است ( 13 ) علاوه بر اندرسون آقای Szczerbak (2003 ) این مناطق را با جزئیات گزارش داده است. این مقاله نیز با کمی تقلیل گزارش این دو محقق می باشد.
فلات مرکزی (قسمت 1 شکل 10 )
فلات مرکزی ایران محدود شده به حوزه های زهکشی داخلی فلات همچنین این حوزه محدود شده با خط مرزی و حواشی کوهستانها گونه های مختلفی از جانوران بخصوص خزندگان مورد بحث ما مانند مارمولکهای خانواده ارمیاس ( i.e Eremias lineolata, E. scripta, E. andersoni, E. intermedia, E. nigrocellata ) که در این منطقه وجود دارند بویژه این خانواده در قسمت شمال شرقی فلات ( استان خراسان ) که میزان بارندگی سالیانه آن از 250 میلیمتر تجاوز نمی کند گسترگی زیادی دارند.
بخش کوچکی از فلات ایران که از معروفترین و جالب ترین مناطق به علت گستردگی فون های مختلف جانوری می باشد محدود به مرز افغانستان ، منطقه ای به نام هریر رود و حوزه سیستان می باشداین منطقه سابق بر این با نام سرزمینهای قائن و بیرجند نام داشت. لازم به ذکر است بسیاری از گونه های جانوری این مناطق شناسایی و ثبت شده اند. یکی دیگر از مناطقی که این ویژگی را داشته و فون های مختلف آن شناسایی و ثبت شده است منطقه ای در شمال شرقی فلات نزدیک به مرز ترکمنستان و در جنوب این کشور سرزمینی است بنام کپه داق. بیشترین نمونه از مارمولکهای این منطقه گونه ای است بنام Laudakia canocasia . همچنین گونه های دیگر شامل Laudakia caucasia, L. erythrogastra,
Phrynocephalus mystaceus, Cyrtopodion caspium, Eremias grammica, and E. lineolata. .در قسمت شرقی فلات قسمت کوچکی است که با نام حوزه هلمند شناخته می شود که نیمی از گونه های شناسایی شده در شرق فلات فقط در این ناحیه زندگی میکنند که نشان از غنای منطقه دارد.البته بیشتر این گونه ها در کناره غربی سرزمینهای مرتفع افغانستان و پاکستان زیست می کنند که دائما در حدود مرزها در حال تردد می باشند. می توان این ادعا را داشت که نیمی از کل ایران را فلات مرکزی اشغال کرده که منطقای خشک می باشدو در واقع مناطق پر باران در قسمتهای دیگر آسیای مرکزی واقع شده است.بزرگترین مناطق فلات ایران شامل کویر لوت و کویر مرکزی نام داشته که فاقد پوششهای گیاهی می باشدو عموما پوششهای استپی می باشند.در ارتفاعات این مناطق آثاری از جنگل ها دیده می شود که در گذشته این مناطق را پوشش داده بوده است.این پوششهای گیاهی بیشتر شامل درختان پسته ، بادام و افرا میباشد.بخش دیگری از فلات در ارتفاعات زاگرس از درختان بلوط پر شده اند. در ارتفاعات پایین دستی پوششهای گیاهی غالب آن شامل استپهای گیاهی است که به اندازه کافی بارندگی در این مناطق وجود دارد. البته متاسفانه بیشتر این پوششها توسط ساکنین قطع تا به جای آن مزارع را جهت کشت و کار ایجاد کرده اند و یا چراگاههای دام آنان شده است.

ترجمه از : بابک صدیقی

ادامه دارد

مارمولکهای ایران(2)

 نام علمی : phrynocephalus mystaceus

                                                    نام انگلیسی : toed headed agama
                                                    نام فارسی : آگامای سروزغی

مشخصات:

دارای چین پوستی ریشه دار در گوشه دهان؛ بر روی انگشتها ریشه‌های پهلویی و میانی به خوبی رشد یافته اند؛ دم 92 تا 114 درصد اندازه نوک پوزه تا مخرج.
رنگ آمیزی:

پشت حنایی با شبکه‌ها و نقاط سیاه و سفید؛ یک ردیف از لکه‌های تیره بزرگتر در هر طرف ستون مهره‌ها؛ شکم سفید؛ روی دم با نوارهای عرضی کمرنگ، یک سوم قسمت انتهایی روی دم خاکستری و در سطح زیری سیاه؛ اغلب دارای لکه روی قفسه سینه؛ چانه و گلو خاکستری مشبک.
زیستگاه:

نواحی بیابانی خشک، در تپه‌های شنی روان، همراه با پوشش گیاهی بوته ای و علفی اندک.
عادات و رفتار:

در روز فعالند؛ معمولاً در نواحی بین توده‌ها و تپه‌های شنی حفاری می کنند، حفره عمیق، 70 تا 80 سانتیمتر سطح (تا سطح نمناک) و در انتها دارای اطاق وسیع است؛ هنگام احساس خطر توسط حرکات سریع بدن با حفر کردن به درون ماسه یا شن پناه می برند. در فصل زمستان خوابی که معمولاً از اواخر مهر ماه تا پایان فروردین یا اردیبهشت است، در عمق 30/1 متری قرار می گیرند. دارای ویژگی خاصی برای تهدید کردن دشمن هستند، قسمت جلویی بدن را به کمک اندامهای جلویی بالا می برند، دهان را باز می کنند، با تکان دادن پهلوها، دهان بار زا نمایش کی دهند، در حالیکه غشاء مخاطی دهان و چین‌های پوستی قرمز رنگ می شود با صدای فیس فیس دم را حلقه کرده و ممکن است به سمت دشمن بپرند. از حشرات تغذیه می کنند. جفتگیری در بهار همچنین خرداد تا مرداد انجام می شود؛ موقع تخم ریزی از خرداد تا مهر است، 1 تا 3 تخم (گاهی تا 5) در عمق 15 تا 20 سانتیتر، در لایه مرطوب ماسه می گذراندند. در طول عمر خود تا 2 بار تخمریزی می کنند. جوانها طی دو فصل بالغ می شوند.
پراکندگی جهانی:

سواحل شمال غربی دریای خزر در روسیه، قزاقستان تا ایران، شمال غربی چین تا افغانستان.
اندازه:

نوک پوزه تا مخرج 78 میلیمتر دم 71 میلیمتر.
ملاحظات:

محل نمونه تیپیک از استیپ نارین در سواحل شمالی دریای خزر می باشد. نمونه‌های افغانی از نظر رنگ آمیزی نسبت به نمونه‌های ایرانی فاقد لکه‌های تیره بزرگتر در پشت، و دارای شبکه‌های بسیار روشن روی چانه و گلو هستند.

منبع: http://www.irandeserts.com

مارمولک های ایران

نام علمی : pseudopus apodus

نام انگلیسی : glass lizard

نام فارسی : مارمولک شیشه ای

 
مشخصات: دارای چین عمیق پهلویی از سر تا ناحیه مخرج؛ آثاری از اندامهای حرکتی عقبی به شکل زیاده باریک در اطراف مخرج دیده می شود؛ سوراخ گوش مشخص.
رنگ آمیزی: سطح فوقانی بدن قهوه ای روشن یا تیره، گاهی مایل به قرمز، سبز زیتونی یا زرد نخودی؛ ‌قسمت سر اغلب روشن تر؛ سطح شکمی روشن تر؛ جوانها خاکستری زیتونی با نوارهای تیره.
زیستگاه: نواحی مرطوب و یا نسبتا خشک، در دامنه‌ها و شیبهای صخره ای، دیوارهای سنگلاخی، توده سنگها، دره‌ها، کناره رودخانه‌ها با پوشش گیاهی انبوه یا پراکنده جنگلی، بوته ای، علفزار، چمنزار، باغها و نیز حاشیه شالیزارها و مزارع.
عادات و رفتار: هنگام روز فعالیت می کنند؛ پناهگاه آنها زیر برگها، در حفره‌ها، زیر بوته‌ها،‌سنگها و شاخه‌هاست؛ از حشرات مخصوصاً ملخ‌ها، لارو حشرات، کرمهای خاکی، نرمتنان، مهره داران کوچک، تخم پرندگان و خزندگان تغذیه می کنند؛ زمستان خوابی معمولاً از مهر تا آذر شروع و در اسفند تا اردیبهشت پایان می یابد؛ جفتگیری پس از اتمام زمستان خوابی، و تخمگذاری در اوایل تابستان، بین 6 تا 12 تخم سفید، کشیده با پوسته نرم در زیر سنگها، خزه‌ها یا برگها می گذارند که پس از یک ماه تا 2 ماه باز می شوند؛ در طول این مدت و تا وقتی که نوزادها بتوانند شکار کنند تحت مراقبت ماده‌ها هستند؛ جوانها در 2 تا 3 سالگی بالغ می شوند؛ عمر آنها در اسارت ات 55 سال گزارش شده است.
پراکندگی جهانی: شرق و جنوب شرقی اروپا تا جنوب غربی آسیا و آسیای مرکزی.
اندازه: نوک پوزه تا نخرج 500 میلیمتر دم 584 میلیمتر
ملاحظات: این گونه قبلاً تحت نام جنس Ophisaurus معرفی می شد. محل نمونه تیپیک از روسیه، استپ نارین در شمال دریای خزر می باشد.

بر گرفته از سایت بیابانها وکویرهای ایران