گاندو یا همان تمساح ایران

گاندو (Crocodylus palustris) یا تمساح پوزه‌کوتاه، بزرگ‌ترین خزنده ایران است که در ناحیه بلوچستان دیده می‌شود. این تمساح تنها تمساح ایران است.

زیستگاه اصلی این تمساح ۳۸۰ هزار هکتار مساحت دارد که بخشی از آن در چابهار و بخش دیگر آن در شهرستان ایرانشهر قرار دارد. بیشتر این تمساح‌ها در برکه‌های میان راسک و باهوکلات و باتلاق‌های دلگان و کلانی متمرکز هستند. طول این جانور تا چهار متر است. این خزنده بازماندهُ خزندگانی است که حدود ۲۶۵ میلیون سال پیش می‌زیسته‌اند.

این تمساح دارای پوزه‌ای پهن است که فک بالایی ۱۹ دندان و فک پایینی ۱۵ دندان دارد. در قسمت پشت سر و در ناحیه گردن دو جفت صفحه شاخی بزرگ دیده می‌شود. دارای پاهای کوتاه بوده و پنج انگشت منتهی به ناخن‌های بلند در پاهای جلوئی و چهار انگشت منتهی به ناخنهای کوتاه تر در پاهای عقبی دیده می‌شود. رنگ عمومی بدنش زیتونی تا قهوه‌ای بوده و شکمی بدون فلس و به رنگ سفید متمایل به زرد دارد. تمساح حیوانی بسیار خجالتی، محتاط و ترسوست و به سختی می‌توان آن را مشاهده نمود. تمساح حیوانی باهوش و زیرک است و به محض احساس خطر و با حضور مزاحم در آب فرو رفته و مخفی می‌شود ولی برای تنفس باید سریعاٌ به سطح آب برگردد. غذایش را عموماٌ ماهیان، پرندگان و پستانداران تشکیل می‌دهند و عموماً شبها شکار می‌کند.

این تمساح مانند کروکودیل‌های استرالیا و رودخانه نیل، گودالی شبیه کوزه به عمق 30سانتی‌متر در زمین حفر می‌کند و با توجه به شرایط مختلف از جمله تغذیه، بین 2 تا 35تخم در آنها می‌گذارد.

نوزادان این حیوان که تنها یک بار در طول سال جفت‌گیری می‌کند، پس از 65روز، هنگام خروج از تخم، دارای حدود 25سانتی‌متر طول هستند و رنگ آنها زیتونی روشن با لکه‌های سیاه روی بدن و دم‌هاست که با رشد آنها رنگ این لکه‌ها تغییر می‌کند.گاندو هنگام شکار، معمولا به طور ناگهانی و از جلو حمله می‌کند و به علت ساختمان آرواره‌هایش، قدرت جویدن بالایی دارد؛ به همین دلیل، معمولا شکارهای کوچک را می‌بلعد و شکارهای بزرگ‌تر را مدتی زیر آب یا آفتاب نگه می‌دارد تا گوشت آن له شود. سپس شکار را با تکان‌های سریع تکه‌تکه کرده و می‌بلعد.

مصرف غذایی گاندو به طور متوسط روزانه 5/1 تا 2کیلوگرم گوشت است؛ به همین علت در طول روز، تحرک کمتر و استراحت بیشتری از او دیده می‌شود.گاندو حیوانی بسیار محتاط با قدرت شنوایی و بویایی بسیار قوی برای فرار از وضعیت خطرناک و مخفی‌شدن است، به طوری که می‌تواند با شنیدن صدایی از فاصله 500متری و از پشت سر، خود را به‌سرعت در داخل آب مخفی کند.